COLLAGEN LÀ GÌ? VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ COLLAGEN

Collagen chắc hẳn là chủ đề quen thuộc trong giới làm đẹp, tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ Collagen là gì và nó có tác dụng như thế nào. Do dó, bài viết này sẽ cung cấp những thông tin cơ bản nhất về Collagen, kèm theo đó là nguyên nhân gây mất collagen cũng như các biện pháp tăng cường Collagen trong cơ thể.

1. Collagen là gì?

Collagen là một loại protein quan trọng nhất trong cơ thể người, chiếm khoảng 25-30% tổng lượng protein. Collagen có vai trò thiết yếu trong việc hình thành và duy trì cấu trúc của da, xương, khớp, gân, dây chằng, mô liên kết và các bộ phận khác. Collagen cũng có tác dụng bảo vệ các tế bào khỏi các tác nhân gây hại như vi khuẩn, virus, các chất độc hại và gốc tự do.

2. Collagen gồm những loại nào?

Collagen được chia thành nhiều loại khác nhau dựa trên cấu trúc và chức năng của nó. Hiện nay, người ta đã phát hiện ra hơn 28 loại collagen trong cơ thể người, nhưng có 5 loại collagen phổ biến và quan trọng nhất là:

Collagen loại I: Chiếm khoảng 90% tổng lượng collagen trong cơ thể, có mặt trong da, xương, răng, gân, dây chằng và mô liên kết. Collagen loại I giúp tăng độ đàn hồi, săn chắc và khỏe mạnh cho da, giảm nếp nhăn và lão hóa da. Collagen loại I cũng có tác dụng tăng khả năng chịu lực và chống gãy xương.

Collagen loại II: Có mặt trong sụn và khớp. Collagen loại II giúp duy trì độ đàn hồi và linh hoạt của sụn, giảm viêm khớp và thoái hóa khớp.

Collagen loại III: Có mặt trong cơ bắp, động mạnh và các cơ quan.

Collagen loại IV: Có mặt chủ yếu trong các lớp da của bạn.

Collagen loại V: Có mặt trong giác mạc mắt, một số lớp da và mô của các nhau thai.

3. Công dụng của Collagen

Tăng cường sự đàn hồi và độ săn chắc của da: Collagen là thành phần chính của cấu trúc da, giúp giữ cho da mềm mại, đàn hồi và trẻ trung. Khi tuổi tác tăng lên, cơ thể dừng sản xuất Collagen tự nhiên, dẫn đến sự giãn và chảy xệ của da. Bổ sung Collagen giúp tái tạo cấu trúc da và làm giảm nếp nhăn, giúp da trở nên căng mịn và tươi trẻ hơn.

Bảo vệ khớp và xương: Collagen giúp bảo vệ khớp và xương bằng cách kích thích quá trình tạo mới và tái tạo tế bào xương, giúp phục hồi và tăng cường sự phát triển của xương. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc ngăn chặn sự giảm mật độ xương và hạn chế tình trạng loãng xương.

Tăng cường sức mạnh và đàn hồi cho tóc và móng: Collagen cung cấp các thành phần cấu tạo cho tóc và móng, bao gồm các axit amin và các chất chống oxy hóa. Các axit amin này làm tăng sản xuất keratin, một protein chính giúp tạo ra cấu trúc chắc chắn của tóc và móng.

Làm giảm sự xuất hiện của vết thâm và sẹo: Collagen giúp làm giảm sự xuất hiện của vết thâm và sẹo bằng cách kích thích quá trình tái tạo tế bào da.

Hỗ trợ sức khỏe tim mạch: Collagen là một thành phần quan trọng của mạch máu và tim mạch, giúp duy trì sự linh hoạt và đàn hồi của chúng. Collagen cung cấp độ bền và đàn hồi cho thành mạch, giúp chúng mềm mại và dẻo dai. Điều này giúp quá trình truyền dẫn máu thuận lợi hơn và giảm nguy cơ bị tắc nghẽn hoặc rối loạn tuần hoàn máu.

4. Những loại thực phẩm chứa nhiều Collagen

Collagen là một loại protein có nguồn gốc từ động vật, do đó những loại thực phẩm chứa nhiều collagen chủ yếu là các sản phẩm từ động vật như:

Thịt: Thịt là một nguồn cung cấp collagen tuyệt vời cho cơ thể, đặc biệt là thịt gà, thịt bò, thịt heo và thịt cừu. Thịt không chỉ chứa nhiều collagen mà còn chứa nhiều axit amin thiết yếu để tổng hợp collagen như glycine, proline và hydroxyproline. Ngoài ra, thịt cũng chứa nhiều vitamin và khoáng chất hỗ trợ quá trình tạo collagen như vitamin C, vitamin B6, kẽm và đồng.

Xương: Xương là một phần của cơ thể động vật chứa nhiều collagen loại I và II, có tác dụng tốt cho da và xương khớp. Xương có thể được chế biến thành xương hầm hoặc xương viên để dùng làm nước lèo hoặc nước uống. Xương hầm không chỉ giàu collagen mà còn giàu canxi, magie, phốt pho và các nguyên tố vi lượng khác có lợi cho sức khỏe.

Da: Da là một phần của cơ thể động vật chứa nhiều collagen loại III và IV, có tác dụng tốt cho da và mạch máu. Da có thể được ăn sống hoặc chế biến thành các món ăn như da heo luộc, da gà chiên giòn hoặc da cá nướng. Da không chỉ giàu collagen mà còn giàu biotin, niacin và axit béo omega-3 có lợi cho da và tóc.

Gelatin: Gelatin là một sản phẩm được chiết xuất từ collagen trong xương và da của động vật, có dạng bột hoặc thạch. Gelatin có thể được dùng để làm các món tráng miệng như rau câu, thạch hoa quả hoặc pudding. Gelatin không chỉ giàu collagen mà còn giàu glycine, proline và hydroxyproline, các axit amin quan trọng cho việc tổng hợp collagen.

Cá: Cá là một nguồn cung cấp collagen tuyệt vời cho cơ thể, đặc biệt là cá hồi, cá ngừ, cá thu và cá trích. Cá không chỉ chứa nhiều collagen trong da và xương mà còn chứa nhiều axit béo omega-3 có lợi cho tim mạch và não bộ. Ngoài ra, cá cũng chứa nhiều vitamin D, vitamin A và selen hỗ trợ quá trình tạo collagen.

5. Những chất nào giúp tăng sinh Collagen

Collagen là một loại protein phức tạp được tổng hợp từ các axit amin trong cơ thể. Do đó, để tăng sinh collagen, cần bổ sung đầy đủ các axit amin thiết yếu cho quá trình này.

Ngoài ra, cần bổ sung các vitamin, khoáng chất và các chất khác có tác dụng kích thích hoặc bảo vệ collagen. Một số chất có lợi cho việc tăng sinh collagen là:

Vitamin C: Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, có vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp collagen. Vitamin C giúp kết nối các sợi collagen với nhau, tạo thành một mạng lưới bền chắc cho da và các mô liên kết. Vitamin C cũng giúp bảo vệ collagen khỏi sự phá hủy của các gốc tự do và các yếu tố gây hại khác. Nguồn cung cấp vitamin C phong phú là các loại trái cây và rau xanh như cam, chanh, dâu, kiwi, bông cải xanh và ớt.

Vitamin A: Vitamin A là một vitamin tan trong mỡ, có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự trẻ trung và khỏe mạnh của da. Vitamin A giúp kích thích sự phân chia và tái tạo của các tế bào da, tăng sản xuất collagen và elastin, hai loại protein quan trọng cho độ đàn hồi và săn chắc của da. Vitamin A cũng giúp ngăn ngừa sự hình thành của nếp nhăn, đốm nâu và các dấu hiệu lão hóa khác. Nguồn cung cấp vitamin A phong phú là các loại thực phẩm có màu cam hoặc đỏ như cà rốt, khoai lang, bí đỏ, dưa hấu và gan.

Kẽm: Kẽm là một khoáng chất thiết yếu cho sức khỏe, có vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp collagen. Kẽm giúp kích hoạt các enzyme có liên quan đến việc tạo ra collagen, như prolyl hydroxylase và lysyl hydroxylase. Kẽm cũng giúp bảo vệ collagen khỏi sự phá hủy của các gốc tự do và các yếu tố gây hại khác. Nguồn cung cấp kẽm phong phú là các loại thực phẩm từ động vật như thịt, cá, trứng, sữa và phô mai.

Đồng: Đồng là một nguyên tố vi lượng có vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp collagen. Đồng giúp kích hoạt enzyme lysyl oxidase, enzyme có nhiệm vụ liên kết các sợi collagen với nhau để tạo thành một mạng lưới bền chắc cho da và các mô liên kết. Đồng cũng giúp bảo vệ collagen khỏi sự phá hủy của các gốc tự do và các yếu tố gây hại khác. Nguồn cung cấp đồng phong phú là các loại thực phẩm từ thực vật như hạt lanh, hạt óc chó, rau bina và chocolate đen.

6. Nguyên nhân gây mất Collagen

Collagen là một loại protein quan trọng cho sức khỏe và sắc đẹp của cơ thể, nhưng collagen cũng bị mất dần theo thời gian và do các yếu tố bên ngoài. Một số nguyên nhân gây mất collagen là:

Lão hóa: Lão hóa là quá trình tự nhiên của cơ thể, khiến cho sự sản xuất collagen giảm dần và sự phá hủy collagen tăng lên. Khi tuổi tăng, các enzyme có liên quan đến việc tạo ra collagen bị suy giảm, các sợi collagen bị giảm độ đàn hồi và bị liên kết với nhau thành các khối cứng, gây ra các dấu hiệu lão hóa như nếp nhăn, chảy xệ, khô da và thoái hóa khớp.

Ánh nắng mặt trời: Ánh nắng mặt trời là một trong những yếu tố gây hại cho collagen nhiều nhất. Ánh nắng mặt trời chứa nhiều tia cực tím (UV) có khả năng xuyên qua lớp biểu bì của da và gây tổn thương cho các tế bào da và collagen. Tia UV cũng kích thích sự sản xuất của các gốc tự do, các phân tử có khả năng gây oxy hóa và hủy hoại collagen. 

Hút thuốc lá: Hút thuốc lá là một thói quen xấu có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và sắc đẹp của cơ thể. Hút thuốc lá không chỉ làm giảm lượng oxy trong máu, làm suy yếu chức năng của các cơ quan nội tạng mà còn làm giảm sự sản xuất collagen trong cơ thể. Thuốc lá chứa nhiều chất độc hại như nicotine, carbon monoxide, tar và các kim loại nặng có khả năng gây tổn thương cho các tế bào da và collagen. Thuốc lá cũng kích thích sự sản xuất của các enzyme có tác dụng phá hủy collagen như metalloproteinase và elastase. Hút thuốc lá là nguyên nhân gây ra các dấu hiệu lão hóa da như nếp nhăn, da xỉn màu, da khô và da sần.

Ăn uống không khoa học: Ăn uống không khoa học là một nguyên nhân gây mất collagen do thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen. Ăn uống không khoa học bao gồm ăn quá ít hoặc quá nhiều, ăn thiếu đa dạng hoặc ăn quá nhiều thực phẩm có hại cho collagen. Một số thực phẩm có hại cho collagen là:

• Đường: Đường là một loại carbohydrate đơn giản, có khả năng gây ra quá trình glycation, là quá trình liên kết giữa các phân tử đường và các protein trong cơ thể, bao gồm collagen. Quá trình glycation làm giảm độ đàn hồi và bền chắc của collagen, gây ra các dấu hiệu lão hóa da như nếp nhăn, da chùng nhão và da mất độ ẩm. 

• Cà phê: Cà phê là một loại thức uống phổ biến, có tác dụng giúp tỉnh táo và giảm mệt mỏi. Tuy nhiên, cà phê cũng có thể gây hại cho collagen do chứa nhiều caffeine, một chất kích thích có khả năng làm giảm sự hấp thu của vitamin C, một vitamin quan trọng cho quá trình tổng hợp collagen. Cà phê cũng có thể làm mất nước trong cơ thể, làm khô da và giảm độ đàn hồi của collagen.

• Rượu: Rượu là một loại thức uống có cồn, có tác dụng giúp giải tỏa căng thẳng và tạo cảm giác vui vẻ. Tuy nhiên, rượu cũng có thể gây hại cho collagen do chứa nhiều ethanol, một chất có khả năng làm tăng sự sản xuất của các enzyme có tác dụng phá hủy collagen như metalloproteinase và elastase. Rượu cũng có thể làm mất nước trong cơ thể, làm khô da và giảm độ đàn hồi của collagen.

7. Các biện pháp ngăn ngừa mất Collagen

Collagen là một loại protein quan trọng cho sức khỏe và sắc đẹp của cơ thể, nhưng collagen cũng bị mất dần theo thời gian và do các yếu tố bên ngoài. Do đó, để ngăn ngừa mất collagen, cần áp dụng các biện pháp sau:

Bổ sung collagen từ bên ngoài: Bổ sung collagen từ bên ngoài là một biện pháp hiệu quả để bù đắp cho lượng collagen bị mất trong cơ thể. Có nhiều cách để bổ sung collagen từ bên ngoài như uống viên collagen, uống nước xương hầm, ăn các loại thực phẩm giàu collagen hoặc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da chứa collagen. Bổ sung collagen từ bên ngoài giúp tăng cường lượng collagen trong máu và da, giúp da săn chắc, mịn màng và trẻ trung hơn.

Bổ sung các chất dinh dưỡng: Bổ sung các chất dinh dưỡng hỗ trợ quá trình tổng hợp collagen là một biện pháp quan trọng để duy trì lượng collagen trong cơ thể. Các chất dinh dưỡng hỗ trợ quá trình tổng hợp collagen bao gồm các axit amin thiết yếu như glycine, proline và hydroxyproline; các vitamin như vitamin C, vitamin A và vitamin E; các khoáng chất như kẽm, đồng và silic; và các chất khác như axit hyaluronic, coenzyme Q10 và resveratrol. Các chất dinh dưỡng này có thể được bổ sung qua ăn uống hoặc uống viên bổ sung.

Hạn chế các yếu tố gây hại cho collagen: Hạn chế các yếu tố gây hại cho collagen là một biện pháp cần thiết để bảo vệ collagen khỏi sự phá hủy và mất mát. Các yếu tố gây hại cho collagen bao gồm ánh nắng mặt trời, hút thuốc lá, ăn uống không khoa học, căng thẳng, thiếu ngủ và ô nhiễm môi trường. Để hạn chế các yếu tố này, cần áp dụng các biện pháp như che chắn da khi ra ngoài, bỏ thuốc lá, ăn uống cân bằng và đa dạng, giảm căng thẳng, ngủ đủ giấc và tránh tiếp xúc với các chất độc hại.

Kết luận

Bài viết trên đã tổng hợp các kiến thức cơ bản về Collagen. Hy vọng những thông tin này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về collagen và tầm quan trọng của nó đối với sức khỏe và vẻ đẹp. Hãy nhớ rằng việc tăng cường sự sản xuất collagen tự nhiên thông qua việc ăn đủ các nguồn thực phẩm giàu vitamin C, protein và các dưỡng chất hỗ trợ là một cách tốt nhất để chăm sóc da và cơ thể chúng ta. Vì vậy, hãy đảm bảo rằng bạn ăn uống cân đối, tập luyện thường xuyên và giữ cho bản thân luôn thoải mái, ít căng thẳng.

 

Tài liệu tham khảo

Collagen: What is it and what are its uses? (medicalnewstoday.com) 

Collagen: Benefits, Side Effects, and More (healthline.com)